کابل اعلام حریق چیست و چه کاربردی دارد؟ بسیاری از افراد در زمینه کابل‌کشی با چنین پرسشی مواجه هستند؛ از این رو لازم دانستیم که این مقاله را به موضوع مذکور اختصاص دهیم. کابل اعلام حریق یکی از اصلی‌ترین عناصر در سیستم‌های اعلام و اطفاء محسوب می‌شود. امروزه به‌کارگیری سیستم‌های اعلام و اطفای حریق، یک امر الزامی در مجموعه‌های مختلف می‌باشد؛ چرا که جلوگیری از گسترش آتش می‌تواند تا حد بسیار زیادی خسارات مالی و جانی را کاهش دهد. در ادامه این راهنما به معرفی کابل اعلام حریق، کاربردها و نکات مهم هنگام خرید آن می‌پردازیم؛ از شما دعوت می‌شود تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

کابل اعلام حریق چیست؟

کابل اعلام حریق (Fire Alarm Cable) یکی از انواع کابل‌ها محسوب می‌شود که ویژگی بارز آن نسوز بودن است. به کابل اعلام حریق اصطلاحاً کابل اعلان حریق یا کابل ضد حریق نیز گفته می‌شود. طراحی کابل‌های مذکور به گونه‎‌ای است که آن‌ها می‌توانند تا یک میزان مشخص حرارت و گرما را بدون ایجاد اختلال در عملکرد خود تحمل کنند. کابل‌های اعلام حریق بر اساس فاکتورهای مختلفی مثل تحمل حرارت، جنس روکش و… به چند دسته تقسیم‌بندی می‌شوند.

در رابطه با کاربرد کابل‌های اعلام حریق لازم به ذکر است که این محصولات می‌بایست کم‌دود یا Low Smoke باشند تا در صورت بروز آتش‌سوزی حرارت کمی از خود تولید کنند. علاوه بر این، در ساختار کابل‌های اعلام حریق نباید از مواد سمی استفاده شود؛ چرا که در صورت به‌کارگیری مواد سمی در ساختار آن‌ها، در زمان آتش‌سوزی گاز سمی در هوا منتشر خواهد شد.

کابل‌های اعلام حریق بر اساس شیلددار بودن یا نبودن به دو دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شوند. کابل‌های اعلام حریق شیلددار نسبت به کابل بدون شیلد می‌توانند درجه حرارت بالاتری را تحمل نمایند. کابل‌های اعلام حریق شیلددار را می‌توان در مکان‌هایی که کابل برق استفاده شده و امکان دریافت نویز وجود دارد، به‌کار گرفت. علاوه بر این، وجود شیلد مقاومت فیزیکی کابل را بیشتر می‌کند. موضوع مهم دیگری که باید در مبحث «کابل اعلام حریق چیست و چه کاربردهایی دارد؟» ذکر شود این است که از کابل‌های شیلددار یا کابل‌های زره در محیط‌هایی که امکان وجود فشار، ضربه، حشرات و سایر عوامل فیزیکی وجود دارد، می‌توان استفاده نمود.

کابل اعلام حریق چیست و چه نوع کابلی مناسب اعلام حریق است؟

در پاسخ به سوال کابل اعلام حریق چیست باید بگوئیم که منظور از کابل اعلام حریق نسوز کابلی است که می‌تواند حرارت مستقیم و شعله آتش را در یک بازه زمانی معین تحمل کند. لازم به ذکر است که میزان حرارت و زمان قابل تحمل کابل، به استانداردهای آن وابسته است. اما کدام کابل مناسب اعلام حریق است؟

• کابل اعلام حریق یکپارچگی خود را در حین آتش‌سوزی حفظ کرده و به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
• استفاده از سیم و کابل نسوز در تمامی سیستم‌های اعلام و اطفا حریق، آژيرها، روشنایی اضطراری و… الزامی است.
• کابل‌های اعلام حریق دارای  هادی از جنس مس عایق شده توسط سیلیکون می‌باشند.
• برای برخی از کابل‌های مذکور یک لایه شیلد به منظور جلوگیری از دریافت نویز نیز در نظر گرفته شده است.
• روکش خارجی کابل مورد استفاده در سیستم اعلام حریق می‌تواند از جنس LSZH فاقد هالوژن یا پلیمرهای ترموپلاستیک باشد.

مشخصات فنی کابل اعلام حریق

اکنون که با مفهوم کابل اعلام حریق چیست آشنا شدیم، بهتر است مشخصات فنی کابل مذکور را مورد بررسی قرار دهیم. کابل‌های اعلام حریق از چند قسمت مختلف تشکیل شده‌اند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

• هادی از جنس مس
• عایق از جنس سیلیکون
• لایه اسکرین و نویزگیر (لایه مذکور در برابر امواج الکترومغناطیسی پایدار می‌باشد.)
• سیم تخلیه از جنس هادی مس
• روکش بیرونی از جنس پلیمر کم‌دود یا فاقد هالوژن

کابل اعلام حریق چیست و اندازه آن چقدر است؟

در ادامه موضوع «کابل اعلام حریق چیست و چه کاربردهایی دارد؟» به بررسی سایز کابل‌های مذکور خواهیم پرداخت. به طور معمول کابل‌های اعلام حریق به صورت ۲ یا ۳ رشته تولید و به بازار عرضه می‌شوند. این کابل‌ها به علت پایین بودن مصرف سیستم‌های اعلام و اطفا حریق، جریان مصرفی کمی دارند. علاوه بر این، قطر و ضخامت کابل‌های مذکور پایین است. معمولاً کابل‌های اعلام حریق در سایزهای ۲×۲، ۲.۵×۲، ۱×۲ و ۱.۵×۳ تولید و روانه بازار می‌شوند.

کابل‌های اعلام حریق از رشته‌های هادی مسی و قلع‌اندود ساخته شده و به منظور جلوگیری از دریافت نویز و اثرات منفی عایق می‌شوند. علاوه بر این، برخی از کابل‌های مذکور به حافظ آلومینیومی و لایه‌های پلی‌استر نیز مجهز هستند. حفاظ آلومینیومی کابل‌های اعلام حریق می‌تواند از نوع شیلد باشد. در نهایت کلیه اجزای کابل مذکور در زیر روکش سیلیکونی قرار خواهند گرفت.

کابل اعلام حریق چیست و عملکرد آن به چه صورت است؟

اصلی‌ترین و مهم‌ترین کاربرد کابل‌های اعلام حریق در سیستم‌های اعلام و اطفا حریق می‌باشد. همانطور که پیش‌تر ذکر کردیم، کابل‌های مذکور در برابر شعله و حرارت مقاومت بسیار خوبی از خود نشان می‌دهند؛ از این رو در سیستم‌های حفاظتی، اطفا حریق، کشف آتش و هشدار به‌کار گرفته می‌شوند. به‌کارگیری کابل‌های مذکور زمانی الزامی است که ایمنی در برابر آتش‌سوزی موضوعی حیاتی باشد. چرا که در صورت استفاده از کابل‌های اعلام حریق بدون توجه به کاربرد آن‌ها، امکان ایجاد اختلال در کار وجود دارد.

به عنوان مثال استفاده از کابل‌های اعلام حریق در محیط‌هایی که نیازی به آن‌ها نیست می‌تواند سبب به وجود آمدن آلارم‌های کاذب و آتش‌سوزی‌های دروغین شود که همین موضوع می‌تواند خطراتی را به همراه خود داشته باشد. علاوه بر این، به‌کارگیری کابل‌های اعلام حریق در مکان نادرست می‌تواند سبب به وجود آمدن نویز و اختلال در عملکرد سایر کابل‌ها نیز شود.

در صورت بروز آتش‌سوزی در یک مجموعه، سیستم‌های اطفا حریق تا زمان رسیدن نیروهای آتش‌نشانی وظیفه مقابله با آتش‌سوزی را بر عهده دارند. لازم به ذکر است که سیستم‌های اطفا حریق بر مبنای اطلاعاتی که سیستم اعلام حریق به آن‌ها منتقل می‌کند، فعال می‌باشند.

کابل‌های اعلام حریق تأثیر مستقیم بر سیستم اعلام حریق دارند. به عنوان مثال شرایطی را در نظر بگیرید که  کابل‌ها در اثر افزایش دما دچار آتش‌سوزی شده‌اند و انتقال اطلاعات صورت نگرفته و همچنین دود سمی فضا را در برگرفته است. در چنین حالتی سیستم یکپارچگی خود را از دست می‌دهد؛ به همین علت توجه به کاربرد کابل اعلام حریق بسیار حائز اهمیت می‌باشد.

کابل اعلام حریق چند رشته می‌باشد؟

اکنون که به طور واضح می‌دانیم کابل اعلام حریق چیست و چه کاربردی دارد، باید بگوئيم که محصولات مذکور با در نظر گرفتن سیستم اعلام و اطفای حریق انتخاب و خریداری می‌شوند. کابل‌های اعلام حریق در چهار نوع تک رشته، ۲ رشته، ۳ رشته و ۴ رشته در بازار موجود هستند. سطح مقطع کابل‌های مذکور نیز بر مبنای کاربرد آن‌ها با یک‌دیگر متفاوت می‌باشد.

لازم به ذکر است که غالباً کابل‌های ضدحریقی که در خطوط تشخیص هم‌چون دتکتورها مورد استفاده قرار می‌گیرند، دارای سطح مقطع معادل ۱.۵ میلی‌متر هستند. کابل‌هایی که در سیستم‌های هشدار ازجمله آژیرها، فلاشرها و… به‌کار گرفته می‌شوند، دارای سطح مقطع ۲.۵ میلی‌متر مربع می‌باشند.

نکات مهم درباره کابل ضدحریق

استاندارد کابل‌های اعلان حریق توسط سازمان‌های مختلفی ثبت می‌شود که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تأییدیه دو سازمان زیر اشاره نمود:

۱. تأییدیه LPCB

۲. تأییدیه سازمان آتش‌نشانی

توجه داشته باشید کابلی که یکی از تأییدیه‌های قوق را نداشته باشد، قابل استفاده نبوده و از ایمنی کافی نیز برخوردار نمی‌باشد. به منظور بررسی عملکرد کابل‌های نسوز دو نوع تست مختلف انجام می‌شود.

تست اول: در استاندارد  IEC ۶۰۳۳۱ یک متر کابل به مدت ۹۰ دقیقه در معرض آتش و در دمای ۷۵۰ درجه سانتی‌گراد به منظور بررسی عملکرد قرار داده می‌شود.

تست دوم: در استاندارد BS ۶۳۸۷ یک متر کابل به مدت زمان ۱۸۰ دقیقه در معرض آتش و در دمای ۹۵ درجه سانتی‌گراد قرار خواهد گرفت.

کابل‌های اعلام حریق نسوز پس از گذراندن تست‌های فوق و موفقیت در آن‌ها، استانداردهای لازم را دریافت خواهند کرد.

نکات کلیدی خرید کابل اعلام حریق

چنانچه قصد خرید کابل را دارید، تنها آشنایی با مفهوم کابل اعلام حریق چیست کفایت نکرده و می‌بایست برای خریدی هوشمندانه نکاتی را مدنظر قرار دهید:

• کابل‌های اعلام حریق می‌بایست از مواد اولیه مرغوبی ساخته شده باشند و سیلیکون‌ها باکیفیت باشد تا میزان دود تولیدی توسط آن‌ها به حداقل برسد.
• کابل‌های اعلام حریق می‌بایست ضد حریق باشند؛ به این معنا که بتوانند در زمان آتش‌سوزی به راحتی به فعالیت خود ادامه دهند.
• کابل‌های اعلام حریق می‌بایست ضد شعله باشند؛ چرا که شعله‌ور شدن کابل می‌تواند سبب انتقال آتش به نقاط دیگر ساختمان شود.
• کابل‌های مذکور نباید گازهای سمی تولید کنند، به این منظور در ساختار آن‌ها نباید هیچ‌گونه هالوژنی به‌کار رفته باشد.

فاکتورهای تأثیرگذار بر قیمت کابل اعلام حریق

اکنون که به بررسی موضوع کابل اعلام حریق چیست پرداختیم، بهتر است با عوامل موثر بر قیمت نهایی این کابل نیز آشنا شویم:

• کیفیت، استاندارد و برند تولید کابل
• مقدار مس به‌کار رفته در فرآیند تولید کابل
• نوع مغزی و کلاس هادی کابل
• عایق و ضخامت روکش کابل
• شیلددار یا بدون شیلد بودن کابل
• تکنولوژي استفاده شده برای ساخت کابل
• میزان مقاومت و پایداری کابل در برابر شعله و حرارت

سخن پایانی

در این مقاله با مفهوم کابل اعلام حریق چیست و چه کاربردهایی دارد، آشنا شدیم. کابل ضدحریق یکی از مهم‌ترین عناصر در سیستم‌های اعلام و اطفاء محسوب می‌شود که آشنایی با کاربردهای آن می‌تواند در زمینه خرید آن‌ها به ما کمک شایانی کند. عوامل مختلفی بر قیمت این کابل‌ها موثر هستند که در این مقاله به توضیح آن‌ها پرداختیم.