کابل های مقاوم در برابر آتش و اهمیت تأمین امنیت افراد
منظور از کابل مقاوم در برابر آتش یا کابل نسوز چیست؟ کابل‌های نسوز چه ویژگی‌هایی دارند؟ انواع کابل‌های نسوز کدام‌اند؟ در این مقاله قصد داریم ضمن پاسخ به سوالات مذکور، جنبه‌های مختلف کابل‌های نسوز را مورد بررسی قرار دهیم. امروزه با توجه به رشد تکنولوژی و افزایش اهمیت تأمین امنیت جانی انسان‌ها، تجهیزات و ابزارهایی روی کار آمده‌اند که با استفاده از آن‌ها می‌توان ابعاد و زمینه‌های مختلف زندگی انسان را ایمن ساخت. کابل‌های نسوز ازجمله تجهیزاتی به‌شمار می‌روند که موضوع اصلی مطلب ما است.
کابل مقاوم در برابر آتش چیست؟
کابل مقاوم در برابر حرارت یا کابل نسوز که عمدتاً در سیستم‌های اعلان حریق و ساختمان‌ها و به طور کل مناطقی که از نظر انتقال اطلاعات حساسیت زیادی دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف اصلی از طراحی این کابل‌ها حفظ یکپارچگی مدار و انتقال دیتا در زمان آتش‌سوزی می‌باشد.
انواع کابل مقاوم در برابر حرارت
به‌‌کارگیری کابل‌ها در سیستم‌های برقی و مکانیکی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. لازم به ذکر است که علاوه بر سازه‌ها، ابزار و وسایل نیز می‌بایست از کابل‌هایی که با مشخصات فنی خاص تولید می‌شوند، بهره‌گیری کنند؛ از این رو کابل‌های مقاوم در برابر آتش تولید و به بازار عرضه می‌شوند. کابل‌های مقاوم در برابر حرارت یا کابل‌های نسوز در مدل‌های متنوع با کاربردهای مختلف تولید می‌گردند و در سیستم‌های امنیتی، روشنایی اضطراری، اعلان حریق، هوا رسانی، برق‌رسانی اضطراری و پمپ‌‍‌های آتش‌نشانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
امروزه کابل‌های مقاوم در برابر آتش تحت عنوان یکی از ابزارهای کاربردی شناخته می‌شوند و می‌بایست بر اساس استانداردهایی که در این مورد اعلام شده است خریداری شوند. انواع کابل‌های نسوز به شرح زیر است:
- کابل‌های کنترل
- کابل‌های ابزار دقیق
- کابل‌های اعلام حریق
- کابل‌های قدرت
- کابل‌های فشار قوی
- کابل‌های جرقه‌زن
ساختار کابل مقاوم در برابر آتش
۱. رسانا: مس قلع اندود یا خالص برابر با استاندارد (IEC 60228)
۲. عایق: (XLPE) یا سیلیکون به همراه نوار میکا
۳. حفاظ میانی: پلی استر + فویل آلومینیومی + سیم تخلیه
۴. روکش: (HFFR) یا سیلیکون
لازم به ذکر است که کابل مقاوم در برابر حرارت می‌تواند با تعداد رشته‌های متنوع و سطح مقاطع گوناگون طراحی، تولید و به بازار عرضه شود.
ویژگی‌های کابل مقاوم در برابر آتش
در ادامه معرفی کابل‌های مقاوم در برابر آتش لازم به ذکر است که این سری از محصولات قابلیت جلوگیری از انتشار شعله‌های آتش را دارند و همین یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کابل‌های نسوز محسوب می‌شود. ویژگی دوم کابل مقاوم در برابر آتش، مقاومت و پایداری بالای آن در برابر تغییرات دمایی می‌باشد. ناگفته نماند که کابل‌های مقاوم در برابر آتش دارای عایق حرارتی بوده و از دمای منفی ۶۰ درجه سانتی‌گراد تا ۲۵۰ درجه سانتی‌گراد را می‌توانند تحمل کنند.
علاوه بر موارد فوق، این نوع از کابل‌ها در برابر جریان الکتریسیته مقاومت بسیار خوبی از خود نشان داده و می‌توان با خیال راحت از آن‌ها استفاده کرد. از دیگر ویژگی‌های این سری محصولات می‌توان به مقاومت بسیار خوب آن‌ها در برابر اشعه‌های مختلف همانند مادون قرمز، گاما، ازن و… اشاره داشت. جالب است بدانید که کابل‌های مقاوم در برابر حرارت به نوعی طراحی و تولید می‌شوند که هیچ‌گونه قارچ یا باکتری نمی‌تواند بر روی آن‌ها رشد کند؛ از این رو در صنایع پزشکی و غذایی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگر بخواهیم یک جمع‌بندی کلی از ویژگی‌های کابل مقاوم در برابر آتش داشته باشیم باید بگوئیم:
- از انتشار آتش جلوگیری می‌کنند.
- دارای محافظ یا شیلد هستند.
- فاقد هرگونه گاز سمی و کشنده هستند.
- در برابر تغییرات دمایی مقاوم می‌باشند.
- هنگام آتش‌سوزی دود بسیار کمی ایجاد می‌کنند.
- در آب‌وهوای خشک و مرطوب قابل استفاده هستند.
- تحمل دما از منفی ۶۰ تا ۲۵۰ درجه سانتی‌گراد را دارند.
- از قابلیت شکل‌گیری، انعطاف‌پذیری و حفظ پایدار جریان برق برخوردارند.
- در برابر جریان‌های شدید ناشی از ولتاژهای بالای جریان برق مقاوم هستند.
- در برابر اشعه‌های مختلفی ازجمله ماورابنفش، مادون قرمز، گاما و ازن مقاوم هستند.
- در صنایع پزشکی و غذایی به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کاربردهای کابل مقاوم در برابر آتش
کابل نسوز یا مقاوم در برابر آتش را می‌توان یکی از اساسی‌ترین و پرکاربردترین محصولات در سیم‌کشی‌های خاص در نظر گرفت. به عنوان مثال، این نوع از کابل‌ها در سیستم‌های اعلام حریق بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. توصیه می‌شود با توجه به فعالیت سیستم‌های مذکور در زمان آتش‌سوزی، حتماً از کابل‌های مقاوم در برابر آتش یا حرارت استفاده نمائید.
یکی دیگر از کاربردهای کابل‌های مقاوم در برابر آتش در سیستم روشنایی اضطراری است. شایان ذکر است که این سری محصولات به صورت خشک تولید می‌شوند؛ از این رو کاربران می‌توانند با خیالی آسوده از آن‌ها استفاده نمایند.
نقش شیلد در کابل‌های نسوز
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که سبب می‌شود کابل‌ها در برابر حرارت بتوانند مقاومت و پایداری بسیار بالا و خوبی از خود نشان دهند، وجود شیلد در آن‌ها است. جالب است بدانید که شیلدها در انواع مدل‌های متنوع برای کابل‌های مقاوم در برابر حرارت طراحی و تولید می‌شوند. از مهم‌ترین و پرکاربردترین مدل‌های شیلد می‌توان به محصولات نواری، بافت و ترکیبی اشاره داشت که هر کدام از آن‌ها دارای کاربرد مخصوص به خود بوده و می‌توانند در فرآیند تولید انواع مختلف کابل مقاوم در برابر آتش مورد استفاده قرار گیرند.
ضرورت مجهز بودن کابل‌های مقاوم در برابر آتش به شیلد چیست؟
شیلدها در کابل‌های مقاوم در برابر حریق به منظور استفاده در سامانه‌های اعلان حریق به‌کار می‌روند؛ چرا که گستردگی و مجاورت کابل مقاوم در برابر آتش در ساختمان‌ها و در کنار کابل‌های دیگر سبب جذب امواج الکترومغناطیس پیرامونی می‌شود. از این رو ایجاد اختلاف پتانسیل و همچنین جاری شدن جریان سبب اعلام هشدار آتش‌سوزی کاذب در ساختمان شده که وجود شیلد مانع بروز چنین خطاهایی خواهد شد.
آزمون کابل مقاوم در برابر آتش
اگر تا این بخش از مقاله ما را همراهی کرده‌اید، با ساختار کابل‌های مقاوم در برابر آتش، ویژگی‌ها و کاربردهای آن آشنا شده‌اید. اکنون قصد داریم در رابطه با آزمون کابل مقاوم در برابر حرارت یا آتش توضیحاتی را خدمتتان ارائه دهیم. زمانی که کابل‌ها تحت عنوان «ضد آتش» تولید می‌شوند، برای کسب این عنوان باید مورد آزمایش قرار گیرند. در واقع هدف اصلی از آزمایش این کابل‌ها این است که استحکام حرارتی آن‌ها اثبات شده و مورد تأیید آزمایشگاه و کنترل کیفی واقع شود.
به منظور آزمایش کابل‌های مقاوم در برابر آتش از ۲ استاندارد (IEC 60331) و (BS 6387) استفاده می‌شود. بر اساس استاندهای مذکور، کابل تحت ولتاژ در طی چند مرحله در معرض شعله آتش قرار داده می‌شود. لازم به ذکر است که مدت زمان تست‌های مذکور و دمای شعله متناسب با درجه مقاومت کابل تعیین می‌شود؛ بنابراین ۲ فاکتور مدت زمان و دمای شعله برای تمامی کابل‌ها یکسان نخواهد بود.
استاندارد IEC 60331 برای آزمایش کابل ضد آتش
مطابق استاندارد مذکور، کابل مقاوم در برابر آتش تحت ولتاژ کار تعریف شده در معرض شعله آتش با دمای ۷۵۰ درجه سلسیوس به مدت زمان ۱.۵ الی ۳ ساعت قرار داده می‌شود. پس از این که زمان مذکور به اتمام رسید، کابل از دمای شعله دور شده اما مدار الکتریکی همچنان وصل و جریان برق از کابل مورد نظر عبور خواهد کرد. ۱۲ ساعت بعد کابل مذکور باید یکپارچگی خود را حفظ کرده باشد. در این صورت کابل مورد نظر را می‌توان به عنوان صد حریق مورد استفاده قرار داد.
استاندارد BS 6387 برای تست کابل ضد حریق
این استاندارد برای تست کردن کابلی که دارای ویژگی Fire resistance یا همان ضد حریق بودن است در شرایط و دسته‌بندی‌های مختلف صورت می‌گیرد:
موقعیت اول: مقاومت تنها در برابر آتش
- Cat A: ۳ ساعت در معرض دمای ۶۵۰ درجه سلسیوس
- Cat B: ۳ ساعت در معرض دمای ۷۵۰ درجه سلسیوس
- Cat C: ۳ ساعت در معرض دمای ۹۵۰ درجه سلسیوس
- Cat S: ۲۰ دقیقه در معرض دمای ۹۵۰ درجه سلسیوس
موقعیت دوم: استحکام در برابر آتش و پاشش آب
- Cat W: در آزمون مذکور کابل مورد نظر در مدار به مدت پانزده دقیقه در معرض دمای ۶۵۰ درجه سانتی‌گراد و اسپری آب قرار داده می‌شود.
موقعیت سوم: مقاومت در برابر آتش به همراه شوک مکانیکی
- Cat X: ۱۵ دقیقه در معرض دمای ۶۵۰ درجه سلسیوس به همراه شوک مکانیکی
- Cat Y: ۱۵ دقیقه در معرض دمای ۷۵۰ درجه سلسیوس به همراه شوک مکانیکی
- Cat Z: ۱۵ دقیقه در معرض دمای ۹۵۰ درجه سلسیوس همراه با شوک مکانیکی
موقعیت چهارم: آزمون CWZ
- Cat C: ۳ ساعت در معرض دمای ۹۵۰ درجه سانتی‌گراد
- Cat W: ۱۵ دقیقه در دمای ۶۵۰ درجه سانتی‌گراد همراه با پاشش آب
- Cat Z: ۱۵ دقیقه در معرض دمای ۹۵۰ درجه سانتی‌گراد همراه با شوک مکانیکی
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم جنبه‌های مختلف کابل مقاوم در برابر آتش را مورد بررسی قرار دهیم. منظور از کابل‌های مقاوم در برابر آتش، کابل‌هایی هستند که در برابر شعله آتش بسیار مقاوم بوده و با عملکرد بسیار بالا برای مصارف ساختمانی طراحی و تولید شده‌اند. وجود مواد غیرقابل اشتعال و همچنین انعطاف‌پذیر در کابل‌های مقاوم در برابر آتش سبب شده است تا این نوع از کابل‌ها در هنگام آتش‌سوزی دود بسیار کمی ایجاد کنند. ناگفته نماند که دود ناشی از کابل مقاوم در برابر آتش فاقد هرگونه گاز سمی و کشنده می‌باشد. شایان ذکر است که همین ویژگی کابل‌های ضد آتش سبب بالا رفتن امنیت افراد و همچنین ایمنی تجهیزات و ابزار شده است.
در این سری از مقالات آموزشی فروشگاه رساسیم در رابطه با کابل مقاوم صحبت کردیم که امیدواریم مورد پسند شما قرار گرفته شده باشه.
